سلامی به مخاطب منتقد!

10 اکتبر 2010 در 11:55 · دسته‌بندی شده در دسته‌بندی نشده

سرآغاز: مخاطب ارج‌مندی با عنوان "سوسیولوژیست انتقادی" در ذیل نوشته‌ی دکتر صدیق "این ملت دو دوزه‌باز!!" این کوته‌نوشت هر نوشته‌اند و من هر چه کوشیدم در همان‌جا پاسخ دهم نشد که نشد. نمی دانم چرا گاهی وردپرس این همه دست‌انداز دارد. حال این نوشته را از طریق نامه‌ی الکترونیک پاسخ می‌دهم. "سوسیولوژیست انتقادی اول خدمت آقای محدثی سلام دارم هر چند که اسم ایشان را شنیده‌ام اما تابه حال مفتخر به دیدن ایشان نشده ام. و اما بعد! حالا که اقای محدثی به انتقاد کردن و شدن روی خوش نشان می‌دهد من هم انتقادی به ایشان دارم. فکر کنم ایشان از روحیات سالهای دور را دکتر به نفع وضع موجود استفاده می کنند و به به‌به و ‌چه‌چه استاد می‌پردازند و اصلا گویا اخیرا خبری از دانشجویان دکتر صدیق و حال و هواهای کلاسهای ایشان ندارند. و خبر ندارند که دکتر صدیق عالم و آدم را مورد نقد و انتقاد قرار می‌دهد و تحمل کوچکترین نظرات مخالف خود سر کلاس را ندارند. من که شاگرد ایشان بوده و هستم از ایشان چیزهای زیادی یاد گرفته‌ام و ایشان را فردی باسواد در حوزه جامعه‌شناسی ایران می دانم. اما سبک ایشان معمولاً اینگونه است که از هر دری می‌زنند و به همه کس گیر می دهند ولی معمولا دانشجویان را نه اجازه می‌دهند که آزادانه نقد کنند و اگر نقد کنند که کار دانشجو زار خواهد بود. من فکر کنم اگر ما اخلاق تعریف و تمجید از یکدیگر خود را کنار می‌گذاشتیم و علیه این آن جبهه نمی‌گرفتیم و نقدی می‌کردیم که به درد دنیا و آخرتمان می‌خورد، بهتر بود. اما نظر بالایی این دوستمون که ظاهراً جز کینه از آخوندها و غیر علمی و متعصبانه سخن گفتن چیز دیگری نیست. کسی که جامعه‌شناس باشد این قدر حکم کلی و نارست و با ام و تلم در مورد یک قشر از جامعه نمی‌دهد. آخوند هم مانند دیگر قشرهای جامعه طبیعتاً ضعف‌هایی دارد که باید منصفانه به آن پرداخت".

"سوسیولوژیست انتقادی" ارج‌مند سلام! ممنون ام از اظهار نظر و نقدتان! به امید دیدار! و اما بعد:

1) نامی که برای خویش برگزیده‌اید خطا و تعبیری تناقض‌آمیز است. در مقاله‌ی "راز نظریه‌ی اجتماعی دینی" که هم‌اکنون در سایت وزین جرس در حال انتشار است و نیز در همایش "چالش‌ها و دستاوردهای علوم اجتماعی در ایران" که در اردی‌بهشت ماه در دانش‌کده‌ی علوم اجتماعی دانش‌گاه تهران برگزار گردید، در نقد سرور عزیزم دکتر جلایی پور این نکته را توضیح داده‌ام. جامعه‌شناسی در معنای کانتی کلمه مثل هر علم دیگری انتقادی است و ذکر انتقادی در کنار آن حشو است. اما در معنای هگلی-مارکسی نقد، جامعه‌شناسی و به‌تبع جامعه‌شناس نمی‌‌تواند انتقادی باشد. کسانی‌که این تعبیر را به‌کار می‌برند مرتکب خطای خردآزاری می‌شوند و عملا دیگران را به چنین خطایی تحریض می‌کنند.

2) من چون در سال‌های دهه‌ی هفتاد شاگرد دکتر صدیق بوده‌ام طبیعی است که از تجربه‌های خودم در آن دوران و از خاطرات‌ام برای سخن گفتن در باب دکتر صدیق بهره بگیرم. اما اگر اکنون ایشان تحمل نظر مخالف را ندارند من از این خصلت‌شان دفاع نمی‌کنم. اما این را باید با تفصیل و ذکر شواهد بنویسید تا دیگر دانش‌جویان ایشان هم نظر بدهند. نباید یک‌طرفه به قاضی برویم. من حاضرم نوشته‌ی تفصیلی شما را در باره‌ی دکتر صدیق در اختیار ایشان بگذارم و از ایشان تقاضا کنم که آن را در وبلاگ‌شان منتشر کنند و اگر ایشان احیانا منتشر نکرد خودم منتشر کنم تا همه نظر بدهند. وانگهی، من بحثی را در نقد یک جامعه‌شناس معین گشوده‌ام و امید دارم این جریان انتقادی گسترش یابد و همه از جمله دکتر صدیق و خود من نیز مورد نقد قرار بگیریم و از این طریق همه‌گی و نیز جامعه‌شناسی رشد کند. من از شما و افراد دیگر هم تقاضا می‌کنم اگر نقدی دارید منتشر کنید تا همه بهره ببریم. متأسفانه در میان اهالی جامعه‌شناسی غیبت کردن و در غیاب یک‌دیگر سخن گفتن و عمل بسیار زشت و کثیف تهمت زدن به شدت رواج دارد. بیاییم آشکارا و بدون پرده‌پوشی و دغل‌کاری سخن بگوییم. جلسه‌ی نقد یک جامعه‌شناس بگذاریم و از همه دعوت کنیم او را نقد کنند. من هم حتما شرکت می‌کنم و اگر نظری داشته باشم عرض می‌کنم.

3) در مورد روحانیان نیز ایشان در نوشته‌ی جدیدشان در وبلاگ جامعه‌شناسی زمینی تحت عنوان "مگر بقالی و قصابیه؟" نظرشان را تکمیل کرده‌اند. روحانیان را نیز باید بر روی یک طیف قرار داد. در میان آنان نیز مثل هر قشر دیگری همه‌گونه فردی هست. هم انسان‌های شریف و فاضل و پارسا که می‌توان به آن‌ها و فضیلت‌های‌شان غبطه خورد و من کاش می‌توانستم در نزد چنین کسانی تلمذ کنم و هم افرادی که هم خوب و هم بد اند و هم افرادی که منحرف و خودفروش و دغل‌کار اند. امروزه بیش از هر وقت دیگر نفرت‌پراکنی در باب روحانیان اگرچه طرف‌دار فراوانی دارد، اما اقدامی خطرناک است و بر روشن‌فکران است که در مقابل چنین جریانی ایستاده‌گی کنند. قطعا همان‌طور که نوشته‌ی جدید دکتر صدیق نشان می‌دهد، ایشان چنین منظوری نداشته‌اند و برخی از کسانی که این‌جا کوته‌نوشت گذاشته‌اند و خواسته‌اند اندکی نفرت‌شان را از طریق ابرازش تشفی دهند، از ظن خود یارشان شده‌اند. کسانی که آکنده از نفرت اند نیازمند درمان‌اند. باید راهی برای تخلیه‌ی نفرت‌های‌شان تعبیه کرد تا آرام گیرند.

4) وانگهی، هان ای مخاطب عزیز! نقد من به دکتر رفیع‌پور جبهه‌گیری‌ای شخصی نبود. دفاع از حیثیت جامعه‌شناسی بود. در ضمن اگر کسی جای تمجید داشته باشد، من به‌سهم خویش حتما او را تمجید خواهم کرد تا حسنات‌اش تقویت شود و اگر کسی جای نقد داشته باشد، حتما او را نقد خواهم کرد تا سیئات‌اش تضعیف گردد. این کار هم به درد دنیا و آخرت او خواهد خورد و هم به درد دنیا و آخرت من. التماس نقد!

پایاپیوند