بررسی و نقد سنجش دینداری در ایران-خبر برگزاری جلسه
دو سال پیش مقالهای نوشتم تحت عنوان «امتناع اندازهگیری دینداری و امکان رتبهبندی نوع دینداری» و بعد هم بهصورت یک سخنرانی در گروه روش تحقیق انجمن جامعهشناسی ایران آن را ارائه کردم و در جلسهای مستقل نیز دوست و همکار ارجمند ام آقای دکتر شجاعیزند بحث خود را در نقد آن مطرح کرد و البته قرار است نقد ایشان بهنحو مستقل منتشر شود.
اما اینبار نیز قرار است جامعهشناسان و روانشناسان دین و برخی روحانیان به نوبت در اینباره سخن بگویند و در اولین جلسه از یک سلسله جلسات، من نیز دربارهی «سوداهای برنیامدهی تحقیقات اندازهگیری دینداری» فردا چهارشنبه همراه با دوستان و سروران گرامیام آقایان دکتر طالبان و دکتر سراجزاده در معیت دکتر شجاعیزند و در طی میزگردی سخن خواهم گفت. برنامه را آنطور که در پایگاه مجازی انسانشناسی و فرهنگ (www.anthropology.ir) اعلام شده در زیر محض اطلاع تقدیم میکنم:
«گروه اخبار
نزدیک به چهار دهه از اهتمام محققان به موضوع دینداری و سنجش آن در بخشهایی از جامعة ایران میگذرد و یافتههای ارزشمند و ادبیاتِ نظریِ گرانسنگی از آن حاصل آمده است. با این وصف هنوز حجم و عمق کارهای انجام شده، تکافویِ نیاز و پاسخگویِ اهمیت و پیچیدگیهای این موضوع در جامعة ایران نیست و تلاشهای بازهم بیشتری را از صاحبنظران این حوزه طلب مینماید. با درک همین ضرورت، مؤسسة مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران بر آن شده است به بازبینی و واکاوی مهمترین دستاوردهای این تلاشِ علمی مبادرت نماید. برگزاری جلساتی با حضور محققان و صاحبنظران برجستة این حوزة مطالعاتی، اقدامی است که میتواند ضمن ایجاد فضای مناسب بحث و گفتگو و امکانی برای تبادلِ نزدیکترِ آرا، بستر و شرایط لازم برای ارتقای سطح تحقیقات در این موضوع را فراهم آورد.
به همین منظور برای زمستان سال 1390، سلسله نشستهایی با عنوانِ بررسی و نقد سنجش دینداری در ایران، به شرح جدول زیر، طراحی شده است و برای هرچه پُربارتر شدنِ جلسات، از محققان دعوت مینماید تا در جمع اساتید و دانشجویان علاقمند به این موضوع، حضور بههم رسانید. برنامه اولین جلسه از این سلسله نشست ها به شرح ذیل است:
نوبت نشست: اول
موضوع نشست: امکان سنجش دینداری (1)
ساختار نشست: مناظره
مشارکین: دکتر سیدحسین سراجزاده، دکتر محمدرضا طالبان، دکتر حسن محدثی ادارة نشست: دکتر علیرضا شجاعیزند
زمان نشست: 14 الی 17
تاریخ برگزاری: چهار شنبه 7/10/90
مکان برگزار: تالار شهید مطهری، دانشکدة علوم اجتماعی دانشگاه تهران این نشستها، هر هفته چهارشنبهها برگزار خواهند شد که برنامه آن متعاقبا اعلام میگردد.»
منطقی است که دینداری هر گروه با متر ومعیاری ویژه وبرآمده از باورها و کنش های دینی مختص آن گروه سنجیده شود.
بنا بر نکته ی بالا معیا ر سنجش دینداری هر گروه
با گروه دیگر متفاوت است.
فرض کنیم دو گروه یک ودو را داریم:
اگر گروه یک را با متر ومعیار مختص به گروه دو سنجش شود منطقی نیست،زیرا مثل این است که بخواهیم یک گرم طلا را با یک باسکول وزن کنیم،
باسکول یک گرم طلا را با کدامین رقم نشان
می دهد؟